W dniu 20 listopada 2025 roku przypada 100. rocznica śmierci Stefana Żeromskiego – jednego z najwybitniejszych polskich pisarzy w historii Polski. Uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej ustanowiono rok 2025 Rokiem Stefana Żeromskiego.
Żeromski czterokrotnie był nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Do jego najwybitniejszych dzieł należą: „Ludzie bezdomni”, „Przedwiośnie”, „Syzyfowe prace”, „Doktor Piotr”, „Siłaczka”.
Uczniowie klas II – VI, chcąc upamiętnić postać pisarza, 30 maja 2025r. wzięli udział w niezwykłej wycieczce śladami Żeromskiego.
Pierwszy punkt wyprawy to zajęcia edukacyjne „Szkoła moich przodków” w Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego w Kielcach. Uczestnicy zajęć mogli zobaczyć, jak wyglądała dawno temu szkolna sala, usiedli w drewnianych ławkach, w których znajdowały się otwory na szklane kałamarze. Oprócz tego poznali nazwy oraz przeznaczenie przedmiotów, które dziś wyszły z użycia, jak np. dyscyplina, stalówka, obsadka. Dowiedzieli się jak i za co karano uczniów w szkole oraz dlaczego noszenie mundurków to nie „obciach”. Chętni przymierzyli szkolny mundur, mogli też poklęczeć na grochu. Zadaniem uczniów było też wykaligrafowanie po rosyjsku swojego imienia, co okazało się nie lada wyzwaniem. Wszystko to przybliżyło uczniom atmosferę XIX-wiecznej szkoły.
Z kolei uczniowie rozwiązywali Quest „Z pamiętnika młodego Żeromskiego”, przechadzając się alejkami parku obok muzeum.
Następnie grupa udała się do Świętej Katarzyny do Muzeum Minerałów i Skamieniałości, gdzie w przystępny i praktyczny sposób uczniowie mogli poszerzyć wiedzę z zakresu geologii i mineralogii. W swojej kolekcji muzeum posiada okazy wszystkich znanych oraz wielu mniej znanych minerałów z Polski i całego świata (m.in. największy (100 kg) kryształ górski pokazywany w polskich muzeach; wielkie geody agatowe i ametystowe, w tym okaz ważący prawie 400 kg; kamienie szlachetne: rubiny, szafiry, szmaragdy, akwamaryny, turmaliny, topazy, itd., a także naturalny diament w skale macierzystej o wadze 3 ct; minerały Gór Świętokrzyskich, w tym przepiękną kolekcję krzemienia pasiastego; skały znane z Minecrafta, np: obsydian, lapis lazuli). Eksponaty są duże, kolorowe i efektowne, dzięki czemu robią ogromne wrażenie nie tylko na dzieciach, ale także dorosłych. Minerały są pokazane w różnorodnych formach: w postaci naturalnych kryształów, wyszlifowanych płytek, a nawet rzeźb.
Podczas pobytu w muzeum uczniowie wzięli również udział w pokazie szlifowania kamieni, mogli zobaczyć, jak minerały nabierają ostatecznego kształtu pod okiem ekspertów. Wizyta w pracowni krzemienia pasiastego to wspaniała okazja do poznania zawodu szlifierza, gliptyka oraz złotnika.
Na zakończenie każdy z uczestników wycieczki wylosował oszlifowany w tejże pracowni kamień, który mógł zabrać ze sobą do domu. Zwieńczeniem wizyty w muzeum były zakupy w sklepiku, gdzie wybór minerałów i kamieni jest ogromny.
Kolejny punkt wyprawy to wizyta w lodziarni w Świętej Katarzynie.
Następnie uczniowie ruszyli w kierunku Kapliczki Żeromskiego, która znajduje się u stóp Łysicy na skraju Puszczy Jodłowej, w pobliżu klasztoru w Świętej Katarzynie. Murowana kapliczka kryta gontem zbudowana została w 1818 r. przez Wincentego Janikowskiego dla swojej zmarłej żony Tekli. Przyjęła nieoficjalną nazwę kapliczki Żeromskiego, kiedy to 2 sierpnia 1882 r. dwaj uczniowie kieleckiego gimnazjum - Stefan Żeromski i Jan Stróżecki, schodzili z Łysicy i w owej kapliczce postanowili się schronić przed deszczem. Wówczas to Żeromski na wewnętrznej ścianie budowli odczytał napis powstańca:
„Szczyt moich cierpień zrównał się z tą górą 1863”, pod którym podpisał się „Stefan Żeromski …d 2 sier 1882”.
Obecnie z wielkim trudem można odczytać podpis pisarza, a po napisie partyzanta nie pozostał żaden ślad.
Ostatnim punktem wycieczki było Centrum Edukacji i Kultury „Szklany Dom” w Ciekotach. To w Ciekotach, u podnóży ukochanej góry - Radostowej - Stefan Żeromski spędził dzieciństwo i młodość, tu z radością powracał ze szkoły na święta i wakacje. Aranżacja szklanego domu w Ciekotach wzbudziła zachwyt uczestników wycieczki. Ze szklanego sufitu zwisały książki, które jakby fruwały nad głowami. Niezwykle prezentowała się również ściana wyłożona książkami.
Poza tym uczniowie zajrzeli w progi zrekonstruowanego dworku, w jakim Stefan Żeromski spędził dzieciństwo, gdzie mogli zobaczyć jego wnętrze zaaranżowane tak, jak opisywał to młody poeta. Pani przewodniczka, oprowadzając uczniów po pomieszczeniach dworku, wprowadziła ich w klimat życia rodziny Żeromskich. Pięknie i obrazowo opowiadała o spędzonych tam wraz z rodzicami i siostrami latach. Wchodząc do dworu uczniowie natrafili na sień z pachnącymi ziołami, które na schodach suszyła matka Stefana. Odwiedzili też gabinet ojca. Skóry, flinty i dubeltówki i myśliwskie trofea zawieszone na ścianach sprowokowały pytania o polowania, w których uczestniczył młody Stefan. Uczniowie mogli również zajrzeć do sypialni pani domu Józefy Żeromskiej. Dziewczynki chętnie przyglądały się dawnym przyborom do stylizacji włosów i upiększania urody. Następnie uczniowie zwiedzili salon z rodzinnymi portretami, pokój Stefana oraz kuchnię. Na zakończenie obejrzeli pięknie urządzoną bibliotekę ze zbiorem dzieł Stefana Żeromskiego.
Uczniowie wrócili z wycieczki zadowoleni i wzbogaceni w ogrom wiedzy o wspaniałym polskim pisarzu – Stefanie Żeromskim.